بررسی مواد آلی موجود در گرد و غبار خیابان شهر اهواز

گردوغبار خیابان به طور عمده تحت تاثیر آلودگی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (pah) از منابع مختلف موجود در شهر همانند وسایل نقلیه و صنایع قرار دارد و ممکن است سلامت انسان و محیط زیست را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. به منظور ارزیابی و تعیین منشا احتمالی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای(pah) در گردوغبار خیابان شهر اهواز، 10 نمونه گردوغبار از سطح شهر در شرایط آب و هوایی خشک جمع آوری شد. نمونه ها پس از آماده سازی، جهت تعیین نوع و غلظت ترکیبات pah توسط دستگاه gc-ms مورد تجزیه قرار گرفتند. به منظور تعیین منشا احتمالی ترکیبات pah از نسبت های زمین شیمیایی آروماتیکی و آنالیزهای آماری استفاده شد. از 16 ترکیب pah مهم تعیین شده توسطepa، 13 نوع ترکیبpah در نمونه های گردوغبار تشخیص داده شد. مقدار ?comb/?pah بین 53/0 تا 71/0 با میانگین 66/0 بود. نسبت ant/(ant+phe) بین 102/0 تا 375/0 و (baa/(baa+chr بین 178/0 و 572/0 و ind/(ind+bgp) نیز بین 287/0 تا 375/0 بوده است. این نسبت ها و نتایج آنالیز آماری نشاندهنده ی منبع پیروژنیک برای pahهای ورودی به گردوغبار خیابان و احتراق سوخت فسیلی می باشند. احتمال سرطان زایی نیز بوسیله فاکتور معادل سمیت(tef) برای همه ترکیبات pah و در همه ایستگاه های نمونه برداری محاسبه شد، که از مقدار استانداردی که توسط کشور کانادا برای حفاظت سلامت انسان معین شده (600bapeq ?g kg-1 )، کمتر می باشد. بنزوپیرن که سرطان زاترین ترکیب pah است، در همه ی ایستگاه های نمونه برداری با غلظت های مختلفی تشخیص داده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که شهر اهواز به دلیل قرارگیری صنایع بالادستی و پایین دستی نفت، گاز و پتروشیمی شدیدا تحت تاثیر این فرایندها به لحاظ نوع و ترکیب pahها قرار دارد.